Nederland telt bijna 300.000 familiebedrijven. Volgens nieuw onderzoek van Nyenrode Business Universiteit, RSM en Van Lanschot Kempen zijn zo’n 85.000 daarvan bezig met het proces van eigendomsoverdracht.

Ons land heeft volgens de meest recente schatting van het CBS bijna 295.000 familiebedrijven. Van sommige van deze familiebedrijven voert de historie tot wel honderden jaren terug en ligt de leiding in handen van bijvoorbeeld de zesde of zevende generatie familieleden, terwijl andere familiebedrijven nog maar enkele tientallen jaren bestaan.

Een onvermijdelijk proces binnen ieder familiebedrijf is de overdracht van het eigendom van de huidige generatie naar een volgende eigenaar.

Bron: CBS, Nyenrode, RSM, Van Landschot Kempen

Het onderzoek van Nyenrode Business Universiteit, RSM en Van Lanschot Kempen schat dat een kleine 30% van alle familiebedrijven zich momenteel “in meer of mindere mate” bezighoudt met het onderwerp. Dit percentage ligt al een aantal jaar relatief hoog, en structureel hoger dan in vroegere periodes. “Dit heeft ongetwijfeld te maken met de Bedrijfsopvolgingsregeling (BOR). Die zorgt al geruime tijd voor onzekerheid bij familiebedrijven”, zegt Roberto Flören.

Flören is hoogleraar Familiebedrijven en Bedrijfsoverdracht bij Nyenrode Business Universiteit en volgt de ontwikkelingen in de sector op de voet. Hij stelt dat de BOR al een tijd onderwerp van discussie is binnen de politiek. “De politieke druk op aanpassing of versobering is hoog. Vooralsnog duiden de wetgevingsplannen voor 2025 erop dat de regelingen behouden blijven, zij het in versoberde vorm.”

Laura Bles-Temme, managing partner bij RSM: “Bij een overdracht aan familie kan onder voorwaarden gebruikgemaakt worden van de BOR en doorschuiffaciliteiten. Dit heeft grote impact op de hoeveelheid belasting die betaald moet worden en dit speelt vaak een wezenlijke rol in een traject van bedrijfsoverdracht. Zekerheid over de financiële gevolgen is voor deze families van zeer groot belang.”

Bron: Nyenrode, RSM, Van Landschot Kempen

Overdracht: Maar naar wie?

Waar volgens het onderzoek zo’n 50% van de eigenaren wenst dat het familiebedrijf in familiehanden blijft, is het niet vanzelfsprekend dat het eigendom wordt overgedragen naar de nieuwe generatie. Externe overdracht aan een strategische koper (16%) of private equity (5%) worden ook gezien als reële opties.

Belangrijke overwegingen voor externe overdracht zijn onder meer de groei van het bedrijf, toekomstverwachtingen van de branche en capaciteiten en interesses van de nieuwe generatie.

Bron: Nyenrode, RSM, Van Landschot Kempen

Ook kan het geld dat de verkoop oplevert nodig zijn voor een goed pensioen. Bijna 20% van de eigenaren van familiebedrijven is afhankelijk van de verkoopopbrengst voor hun oudedagsvoorziening. Van deze groep geeft 27% aan dat zij het eigendom willen verkopen aan een externe koper.

DNA behouden

De onderzoekers constateren dat binnen familiebedrijven vaak weerstand bestaat tegen mogelijke verkoop van het bedrijf aan externen. Veel eigenaren zijn bang dat daarmee het bedrijfs-DNA verloren gaat. “Maar het is een misvatting te denken dat een familiebedrijf alleen het familiekarakter kan behouden door het eigendom volledig in de familie te behouden”, zegt Flören.

“Indien het afstand doen van een gedeelte van de aandelen noodzakelijk is voor bijvoorbeeld groeifinanciering, dan dient deze optie nadrukkelijk te worden overwogen. Zowel informele investeerders als sommige private equity-partijen zijn bereid tot deze vorm van investering, zonder afbreuk te doen aan de kracht van het familiebedrijf.”