Nederland heeft status van innovatieleider

Nederland bevindt zich in de kopgroep van innovatieleiders in de EU, samen met Denemarken, Zweden, Finland, en België. Een land wordt tot de innovatieleiders gerekend bij een score van meer dan 25 procent boven het EU-gemiddelde. Met 28,7 procent voldoet Nederland hier ruim aan. De score van Nederland is 0,7 procent gestegen ten opzichte van het voorgaande jaar. In de EU steeg de score gemiddeld met 0,5 procent. De voorsprong van Nederland op het EU-gemiddelde is over een periode van zeven jaar wel gedaald. In 2016 scoorde Nederland nog 31 procent boven het EU-gemiddelde.

Sterke en zwakke punten

Het European Innovation Scoreboard (EIS) meet de innovatiescore op basis van 32 indicatoren in twaalf categorieën. Nederland scoort relatief goed (meer dan 50 procent hoger dan het EU-gemiddelde) in de categorieën:

• Onderzoeksysteem (‘Attractive research systems’);
• Verbindingen (‘Linkages’; publiek-private interactie en samenwerking bij innovatie door mkb-bedrijven).
• Menselijk kapitaal (‘Human resources’);
• Gebruik van informatietechnologie (‘Use of information technologies’;
• Digitalisering (‘Digitalisation’).

Nederland scoort lager dan het EU-gemiddelde in de categorieën bedrijfsinvesteringen (‘Firm investments’) en verkoopimpact (‘Sales impacts’). Bij verkoopimpact gaat het vooral om het commercialiseren van kennisintensieve en innovatieve producten.

Nederland is blijkbaar goed in het ontwikkelen van kennis, maar minder goed in het benutten van kennis (de ‘kennisparadox’).

Indicatoren

Verder blijkt dat Nederland het op diverse indicatoren beter is gaan doen in de periode 2016-2023. Dat is het sterkst (meer dan 40 procent) bij de indicatoren over:

• Bedrijven die investeren in ICT-vaardigheden van het personeel (‘Enterprises providing ICT training’)
• Modelaanvragen (‘Design applications’).
• Dalingen zijn er ook. De dalingen zijn het sterkst (meer dan 30%) bij:
• Het aandeel productinnoveerders in het mkb (‘Product innovators (SMEs)’
• De werkgelegenheid in innovatieve bedrijven (‘Employment in innovative enterprises’)
• De omzet met innovatieve producten (‘Sales of innovative products’).

Opvallend is de lage positie van Nederland bij het niet-R&D-deel van de innovatie-uitgaven (‘Non-R&D innovation expenditures’). Het CBS heeft op verzoek van het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat (EZK) een analyse uitgevoerd om dit te duiden. Het CBS geeft aan dat strengere controles vanaf 2012 hebben geleid tot een lagere vaststelling van uitgaven aan machines voor nieuwe of sterk verbeterde producten en processen. Hierdoor scoorde Nederland met ingang van verslagjaar 2012 veel lager op de deze indicator. Volgens het CBS zijn er verschillen tussen lidstaten bij de enquêtering en plausibiliteitscontroles. Dit kan betekenen dat de score van Nederland bij deze indicator niet goed internationaal vergelijkbaar is.