Het aanstaande kabinet-Schoof wil een hoop zaken anders aanpakken, maar bij het hoofdlijnenakkoord schittert het onderwerp pensioen door afwezigheid. De nieuwe coalitiepartijen PVV, NSC, VVD en BBB konden het niet eens worden over pensioenzaken, waardoor dit een zogenoemde ‘vrije kwestie’ is geworden.

Dit betekent niet dat het thema pensioen politiek gezien in rustig vaarwater is beland. Afgelopen jaar is de felbevochten nieuwe pensioenwet in werking getreden, maar daar waren NSC, PVV en BBB niet tevreden over. Tegelijk waarschuwde demissionair minister van Pensioen Carola Schouten deze week dat opnieuw sleutelen aan de pensioenwet miljarden aan extra kosten kan opleveren.

Bij de gigantische hervormingsoperatie die nu in gang is gezet, moeten pensioenfondsen van werkgevers collectieve pensioenpotten gaan ombouwen tot individueel geoormerkte pensioenpotjes voor deelnemers. Daarbij vervalt de koppeling van pensioenuitkeringen aan het looninkomen van werknemers. In plaats daarvan wordt de hoogte van uitkeringen bepaald door het individueel opgebouwde pensioenvermogen.

Voor werknemers die pensioen opbouwen, wordt het hiermee in principe makkelijker om op verschillende momenten in hun loopbaan een actueel beeld te krijgen over hun pensioen.

Pensioeninkomen bestaat in beginsel uit drie elementen: de AOW-uitkering van de staat (eerste pijler), pensioen dat via een werkgever wordt opgebouwd (tweede pijler), en individueel opgebouwd pensioen (derde pijler).

Hoewel de nieuwe pensioenwet vooral gevolgen heeft voor het werkgeverspensioen, is de wet ook van belang voor individuele pensioenpotjes. “Je kunt straks elk jaar precies zien hoeveel pensioenvermogen je hebt opgebouwd bij een werkgever en wat dat naar verwachting aan pensioen gaat opleveren. Dat maakt het tastbaarder en ook eenvoudiger om dat naast individuele pensioenregelingen te leggen”, zegt directeur Joost Tieland van online pensioenbank Brand New Day tegen Business Insider Nederland.

Brand New Day is de afgelopen jaren flink gegroeid als aanbieder van individuele pensioenvoorzieningen en bedient daarmee momenteel zo’n 330.000 rekeninghouders, met een totaal vermogen van ruim 7 miljard euro.

“Wij opereren in de zogenoemde derde pijler en zijn dus niet direct belanghebbende bij de huidige pensioenhervorming. Maar we hopen wel dat het nieuwe kabinet snel duidelijkheid biedt over de nieuwe pensioenwet”, geeft Tieland aan.

Zo wil NSC bijvoorbeeld deelnemers van pensioenfondsen nog de mogelijkheid geven om te stemmen over de vraag of hun pensioenfonds overstapt op het nieuwe stelsel. Dat lijkt Tieland geen goed idee.

“Het nieuwe pensioenstelsel is niet ideaal, maar het is wel een stap vooruit”, geeft hij aan. “Je moet niet vergeten dat het oude stelsel de afgelopen twaalf jaar slecht heeft gefunctioneerd met een enorm gat bij de indexatie van pensioenen voor deelnemers. Als je nu de mogelijkheid gaat geven om met twee systemen naast elkaar te werken, weet je in ieder geval één ding zeker: het stelsel wordt er niet goedkoper op.”

Meer eenvoud bij fiscale regelingen om zelf pensioen op te bouwen

Het nieuwe pensioenstelsel biedt volgens Tieland goede mogelijkheden om pensioen beter te verankeren in de financiële planning van werknemers. “Wat je nu ziet, is dat vooral werknemers en zzp’ers met een wat hoger inkomen en een persoonlijke interesse in pensioen zorgen dat ze zelf extra pensioen opbouwen. Tegelijk is er een grote groep met een wat lager inkomen die dat niet doet, maar voor wie dat ook nuttig is. Die groep heeft baat bij meer eenvoud in het systeem en grotere transparantie.”

Tieland hoopt dat het nieuwe kabinet en pensioenpartijen wat dit betreft extra stappen gaan zetten. “Een relatief simpele maatregel zou zijn om individuele pensioenregelingen standaard toe te voegen aan mijnpensioenoverzicht.nl. Dat is verreweg de meest geraadpleegde site, maar daar vind je alleen de hoogte van de AOW-uitkering en het werkgeverspensioen. De gegevens van individuele pensioenopbouw worden intussen al wel aan de Belastingdienst doorgegeven. Die kun je prima toevoegen aan mijnpensioenoverizcht.nl met een rekentool voor het totaalplaatje.”

Daarnaast pleit Brand New Day voor een aanpassing van de fiscale regels rond individuele pensioenregelingen.

Als werknemer of ondernemer kun je via speciale pensioenrekeningen fiscaal gunstig pensioenvermogen opbouwen. De ingelegde premies zijn daarbij in principe deels of geheel aftrekbaar voor de inkomstenbelasting in box 1.

De hoogte van de jaarlijkse fiscale aftrek wordt de ‘jaarruimte’ genoemd. Voor de berekening van de jaarruimte bestaat er een vrij complexe formule, die beoogt om het pensioengat op te vullen dat ontstaat als er weinig of geen pensioen wordt opgebouwd via een werkgever.

Tieland: “We merken dat het berekenen van de jaarruimte vooral voor de groep die het gedoe vindt om zelf met aanvullend pensioen aan de slag te gaan, een drempel vormt.”

Brand New Day pleit er daarom voor om een vast bedrag in te voeren voor jaarruimte om de maximale aftrek te bepalen. “Je kunt de jaarruimte bijvoorbeeld op 5.000 euro zetten, ongeacht hoeveel pensioen iemand heeft opgebouwd via de werkgever. Dan wordt het net wat simpeler voor de groep die naast de AOW weinig aanvullend pensioen opbouwt.”

Ook zou pensioenadvies tot een bepaald bedrag wat Brand New Day betreft fiscaal aftrekbaar moeten zijn, net zoals het geval is bij de kosten voor hypotheekadvies. “Veel financieel adviseurs zijn vooral bezig met schadeverzekeringen en hypotheken. Omdat pensioenadvies relatief duur is, heeft dat zeker bij inkomens van modaal tot twee keer modaal meestal geen prioriteit”, zegt Tieland.

“Je zou echter willen dat er bij mensen die langskomen voor een doorsnee hypotheek ook even gekeken wordt naar de pensioensituatie. Als je dat laagdrempeliger maakt, help je ook weer met name de middengroepen”, geeft Tieland aan. Dat hoeft wat hem betreft niet te meteen leiden tot extra pensioenproducten. “De conclusie kan ook zijn: ‘Je staat er goed voor.’ Dat geeft mensen rust.”

LEES OOK: Aantal werknemers zonder pensioen van werkgever daalt, maar het zijn er nog wel meer dan 750.000